علت خرابی کنتاکتورها
همان گونه که می‌دانیم کنتاکتور (کنتاکتور دستگاه سوئیچینگ الکتریکی است و برای خاموش و روشن کردن مدار الکتریکی استفاده میشود) یکی از تجهیزات بسیار مهم و کاربردی در صنایع مختلف است. گاهی دلایل مختلفی ممکن است موجب خرابی یا ایجاد اختلال در عملکرد کنتاکتورها شود در مقاله‌ی پیش‌رو سعی میشود به طور مختصر علل بروز چنین مشکلاتی بررسی شود.
1. اتصال کوتاه شدن کنتاکتور:
از آن‌جایی که کنتاکتورها بخشی از تجهیزات مصرفی در صنایع هستند. ممکن است در محیطی مرطوب، پر از گرد‌وغبار، بخار و گازهای خورنده مورد استفاده قرار گیرند. به طور حتم چنین شرایط نامطلوبی باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد.
گاهی ممکن است جرقه‌گیر کنتاکتور نیازمند تنظیم دوباره باشد زیرا زمانی که جرقه‌گیر دچار آسیب و افتادگی باشد. اتصال کوتاه در طرف بار، باعث اتصال کوتاه در کنتاکتور میشود.
قفل شدن اتصالات از دلایل دیگری است که در خرابی کنتاکتورها موثر است. عملکرد نادرست کنتاکتورها در جهت مثبت و معکوس و قفل شدن اتصالات موجب کنار رفتن هم‌زمان دو کنتاکتور هنگام عملکرد معکوس میشود.
2. ذوب شدن کنتاکتور به دلیل بروز شوک الکتریکی:
عواملی مانند؛ اتصال کوتاه کنتاکتور در طرف بار، اضافه بار بر روی کنتاکت کنتاکتور، وجود جسم خارجی یا اشیاء فلزی بر روی سطح تماس، کم بودن فشار فنر کنتاکت، تماس ضعیف خطوط کنتاکتور که موجب باز و بسته شدن مداوم کنتاکتور میشود؛ همه بخشی از عوامل تاثیرگذار در بروز چنین مشکلی هستند.
در صورتی که مسئولین امر برای رفع عوامل ایجاد کننده‌ی این مشکل چارهای نیاندیشند ممکن است که حتی وسیله‌ی مورد نظر کاملا غیر‌قابل استفاده شود. برای جلوگیری از چنین مشکلاتی بهتر است به طور مداوم وجود خطای اتصال کوتاه بررسی شود. فشار فنرها تنظیم باشد و بخش‌های معیوب و مشکل دار در کنتاکتورها بررسی و تعویض شود.
3. هسته‌ی آهنی کنتاکتور به خوبی کار نمی‌کند:
هر بخشی از کنتاکتور در عملکرد صحیح آن تاثیرگذار است و بروز مشکل در هر قسمت باعث نقص در نتیجه و عملکرد کلی است. عوامل مختلفی ممکن است موجب ایجاد اختلال در کارکرد هسته‌ی آهنی کنتاکتور باشد از جمله : ولتاژ تغذیه از حد نیاز خیلی کم‌تر باشد، حلقه‌ی کنترل کنتاکتور به منبع تغذیه وصل نمی‌شود، آهن‌ربای کنتاکتور انعطاف‌پذیر شده است یا کنتاکت متحرک گیر دارد، فشار فنر کنتاکت از حد قابل قبول بیش‌تر است، هسته‌ی کنتاتور خراب شده است.
برای حل مشکل ایجاد شده اگر تفاوت ولتاژ مجاز سیم‌پیچ با ولتاژ اندازه‌گیری شده زیاد باشد، مشکل در منبع تغذیه است و باید میزان ولتاژ تنظیم شود. مقاومت هسته را به وسیله‌ی مولتی‌متر اندازه‌گیری نمایید، جریان ثبت شده اگر بیش از حد بزرگ باشد، یا سیم‌پیچ خراب شده است و یا اتصال کوتاه دارد.فشار فنر کنتاکت بر اساس الزامات فنی تنظیم شود.
4. دمای بالای سیم‌پیچ کنتاکتور و یا سوختگی کنتاکتور:
اگر ولتاژ تغذیه بیش از حد زیاد باشد یا از کنتاکتور به کرات استفاده شود، همچنین دمای بیش از حد بالا، همه از عواملی است که موجب بروز مشکلات در عملکرد کنتاکتورها میشود. اگر هسته‌ی آهنی کنتاکتور نیز به درستی عمل نکرد ممکن است در میان دوره‌های سیم‌پیچ اتصال کوتاه وجود داشته باشد.
5. هسته‌ی آهنی کنتاکتور به کندی رها میشود یا حتی گاهیرها نمی‌شود:
دلیل بروز چنین مشکلی ممکن است به دلیل؛ تجمع گردوخاک چرب در سطح انتهایی هسته‌ی آهنی کنتاکتور باشد. یا اینکه فنر عکس‌العمل آسیب دیده باشد که باعث کندی در حرکت هسته‌ی آهنی کنتاکتورها میشود. زنگ زدگی سازوکار هسته‌ی آهنی نیز از دلایل دیگر این امر است. موضوع دیگری که نباید از آن غافل شد جوش خوردگی کنتاکت است که از رها شدن هسته‌ی آهنی جلوگیری می‌کند. تمیز کردن قطعات و تعویض قطعات آسیب دیده موجب برطرف شدن چنین مشکلاتی خواهد شد.
سخن پایانی
تنظیم و استفاده‌ی اصولی از تجهیزات مختلف صنعتی از جمله کنتاکتورها خود از عوامل پیشگیری از بروز مشکل و ایجاد خرابی در کنتاکتورها است. در صورت بروز هر گونه مشکلی بهتر است از صاحبان فن حوزه‌ی مورد نظر کمک گرفت.