اگر بخواهیم به طور خلاصه بگوییم بی متال چیست و چگونه کار میکند را توضیح دهیم، اینطور باید بگوییم که برای اینکه از موتورهای الکتریکی در برابر اضافه بارهای رله های حرارتی محافظت شود . باید از بی متال استفاده کنیم چرا که طراحی این رله ها به گونه ای میباشد که رله بر پایه اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز میباشد . که بر اثر گذر جریان از بی متال هردو فلز گرم میشوند که به همین دلیل طول آنها افزایش پیدا میکند . و همانطور که گفته شده است ضریب انبساط طولی یکی از فلزها بیشتر است . که در نتیجه فلزی که نبساز ولی کمتری دارد به شکل خمیده در می آید . که در آخر مسیرهایی که جریان کنتاکتها از آنجا می گذرد باز و مدارها قطع میشوند .
بی متال چیست و چگونه کار میکند؟
طراحی رله های حرارتی اینگونه می باشد که سه تیغه تعبیه شده است که سیم هایی که جریان را حمل میکنند را چند دور به آن می پیچند . اما در تاسیساتی که صنعتی هستند نیاز است چرا که با وجود تاسیسات صنعتی موتور ها را به طور اتوماتیک قطع یا وصل میشوند . که با اینکار پیش بینی کنتاکنور مناسب با نوع بار آن انجام میشود . و منظور از اینکه موتور ها به طور اتوماتیک قطع یا وصل میشوند این است که موتورها در صورت افزایش درجه حرارت در بدنه موتور که به دلیل اضافه بار میباشد را حس کند در این مرحله بی متال در مدار قرار داده میشود .کاربرد رله های بی متال یا همان بی متال برای حفاظت از موتورهای الکترونیکی در برابر اضافه بارها است که در آخر به کنتاکتور وصل میشوند .
نحوه کاربرد بیمتال اشنایدر این گونه است که اگر بیش از حد جریانی نسبت به جریان تعیین شده عمل کند بی متال این جرین را قطع میکند . مچهز باشد زمانی که جریان بار اسمی اتفاق بیوفتد جریان المانها به حد قابل قبولی میرسد (حد قابل قبول 40 درجه سانتیگراد میباشد ) . اما اگر مقدار اسمی و تولید حرارت در المانهای حرارتی بیشتر از حد قابل قبول برسد در این صورت رله به عمل می آید فزایش درجه حرارت مستلزم گذشت زمان و انتقال حرارت به المان حساس به درجه حرارت خواهد بود. به همین دلیل رله بی متال در اتصال کوتاه کاربرد ندارد چون تاخیر نسبتا زیادی دارد و به جای آن از رله حرارتی مغناطیسی استفاده می شود.
کاربرد بی متال حرارتی (رله حرارتی بی متال)
- کنترل کننده درجات حرارتی : سشوار ،خشک کن برقی ، قهوه ساز، اجاق گاز، و هر دستگاه برقی که دارای حرارت میباشد .
- کنترل و روشن خاموش کردن فن ماشین .
- از مدارهای الکتریکی در کارخانه و دفاتر اداری محافظت میکند .
- باز یا بسته کردن ونت ها یا دریچه ها .
- تنظیم کننده دمای اتاق ها و …..
بی متال الکترونیکی
شاید برای شما سوال باشد که رله ها یا همان بیمتال ها در چند نوع وجود دارند؟ در پاسخ به سوال باید گفت که رله ها در دو نوع حرارتی و همچنین الکترونیکی وجود دارند . که عملکرد رله حرارتی اینطور میباشد که تاخیر در زمان و اینکه کار با رله در حرارتی که تولید شده است در المانهای حرارتی مخصوص دریافت میشود . اما عملکرد رله های الکترونیکی اینگونه میباشد که تاخیر زمانی در رله های الکترونیکی بر حسب مدارهای شارژ و دشارژ خازن تنظیم میشود و در موتورهایی که قدرتی بالا و همچنین موتورهایی با فشار قوی دارند از رله های اضافه بار از نوع الکترونیکی استفاده میشود که با اسنتفاده از این رله ها با دقت و اطمینان خاطر بیشتری عمل میکنند.
انواع بی متال
رله های بی متال در بیشتر اوقات با کنتاکتور در مدار قرار دارد چرا که کنتاکتور قطع و وصل شدن به مدار را بر عهده دارد و اینکه بی متال اضافه ولتاژ در مدار را بررسی و محافظت کردن آن را بر عهده دارد . رله ها یا همان بی متال ها بر روی کنتاکتور ها نصب میشوند.
شرایط استاندار بی متال
- بار نامی نباید قطع کننده مدار باشد .
- در صورتی که جریان عبوری بیشتر از 5 درصد که مقدار استاندارد جریان میباشد باید در طی 2 ساعت مدار قطع شود .
- در صورتی که اضافه بار به بیش از 50 درصد برسد حتما باید به کمک کلید محافظتی در کمتر از مدت زمان دو دقیقه مدار را قطع کند.
- در صورتی که جریانات عبوری در بی متال 6 برابر جریان تنظیم شده باشد . باید از کلید محافظتی کمک گرفت چرا که این کلید در راه اندازی معمولی در کمتر از 2 ثانیه و در شرایطی که با سختی مواجه شده باشد در کمتر از 5 ثانیه مدار را قطع میکند .
- و در آخر برای اینکه از موتور در برابر اضافه باز محافظت شود باید جریان قطع کننده حرارتی با جریان نامی موتور یکسان باشد .
اجزای بی متال
- تیغه های اتصالی به کنتاکتور
- پیچ های اتصالی به موتور
- پیچ تنظیم کننده جریان
- ترمینال باز مدار فرمان
- ترمینال بسته مدار فرمان
- دکمۀ برگشت ضعیف
انواع مختلف بی متالها :
دسته بندی بی متال ها برحسب این است که نوع ریست یا برگشت به حالت اولیه آنها در مدارات به شکل صورت گرفته است که انواع مختلف بی متالها به سه دسته تقسیم شده است :
- بی متال های دستی
- بی متال های اتوماتیک
- بی متال های دستی و اتوماتیک
قیمت بی متال
بی متال دستی
کاربرد بیمتال های دستی این است که هم در سیستم های دارای مدار فرمان به طور اتوماتیک و غیر اتوماتیک استفاده میشود . از جمله مدارهایی که دارای بیمتال های دستی هستند مانند : منابع تغذیه و لوازم خانگی و تجهیزات صنعتی .
بی متال اتوماتیک
کاربرد بیمتال های اوماتیک این است که مدار فرمانهایی که کنترل آنها دستی میباشد دز این صورت از بیمتال اتوماتیک استفاده میکنند .
بی متال دستی و اتوماتیک
کاربرد بیمتال دستی و اتوماتیک اینگونه است که که هم قابلیت دستی را برای شما فراهم کرد و هم نیز قابلیت اتوماتیک به این صورت که هر دو حالت ها را در یک مجموعه دارا است که فقط با فشردن یک دکمه میتوانید به حالت دستی یا اتوماتیک در بیاورید.
تست بی متال
- حالت سرد COLD :
در روش حالت سرد دوبرابر جریان نامی در بیمتال پخش میشود چرا که زمان عملکرد رله ثبت میشود .
- حالت گرم HOT :
در روش حالت گرم بعد از اینکه حالت سرد تست شد و پس از اینکه رله شکل میگیرد روش گرم میگویند که در این حالت جریانی بیش از 6 برابر جریان نامی تزریق و زمان آن ثبت میشود .
- حالت دو فاز :
در روش حالت دو فاز مدار در بالای یکی از فاز ها قرار میگیرد و آن را قطع میکند و باعث بسته شدن مدار با دو فاز میشود که همانطور که گفته شد زمان عملکرد آن ثبت میشود .
عوامل قطع شدن مدار در بی متال
- سیم بندی کوتاه
- نقص عملکرد موتور
- گرمای بیش از حد موتور
- نقص در رله بی متال
در این مقاله از مجله بصیر سعی کردیم با یک نگاه تخصصی در عین حال ساده بی متال و انواع آن را مورد بررسی قرار دهیم.
